چه عواملی موجب بروز تغییرات اقلیمی میشوند ؟
چه عواملی موجب بروز تغییرات اقلیمی میشوند ؟
امروز میخواهیم در مورد این سوال که چه عواملی باعث بروز یا به وجود امدن تغییرات اقلیمی میشوند، صحبت کنیم .
ابتدا در مورد بخش لغوی عبارت ” تغییرات اقلیمی ” صحبت میکنیم.
تغییرات یعنی تعدادی تغییر و نه فقط یک تغییر … و کلمه تغییر هم به معنای عوض شدن است. کاری نداریم وضعیتی که عوض میشود بهتر از قبل باشد یا بدتر از آن، مهم خودِ ” تغییر” است.
گاهی اوقات فرایند تغییر در زمان طولانی انجام میشود و اثراتی که برجای میگذارد در اول زیاد محسوس نیست به عبارتی عوض شدن حالت یک چیز انقدر کند انجام میشود که احساس کردن آن، شاید سالها طول بکشد و از اینروز عادی به نظر میرسد و به همین دلیل هم زیاد مورد توجه قرار نمیگیرد و اگر هم مورد توجه قرار بگیرد، فکر میکنیم که پروسه یا روال عادی خود را طی میکند.
ساده ترین مثال برای فرآیند کند اعمال تغییرات در یک سیستم، فرایند رشد – بلوغ و سرانجام پیری موجودات است.
جزء لاینفک حیات طبیعی که کمتر کسی تا کنون عملا علیه آن اقدامی کرده و یا حداکثر به فکر تصحیح با تغییر این پروسه بوده است.
اما این توجه نکردن یا بظاهر لاعلاج بودن مشکل پیری، الزاما دلیل بر غیر قابل پیشگیری بودن و یا توقف آن نیست کما اینکه با افزایش دانش بشری احتمال غلبه بر پیری هم زیادتر شده است.
حالت بعدی زمانی است که تغییر، سریع اتفاق می افتد بگونه ای که محیط و افراد ساکن در آن اعم از انسان و گیاه و حیوان نه تنها این تغییر ناگهانی را پیش بینی نمی کنند بلکه هیچ راه فرار فوری برای درامان ماندن و نجات جان از این تغییر ناگهانی هم ندارند. مثالش هم خیلی ساده است : زلزله / سیلهای ناگهانی و …
عوامل ایجاد تغییرات در آب و هوای کره زمین متعدد هستند میتوانند بطور طبیعی و توسط تغییرات ناشی از تشعشعات خورشیدی – فعالیتهای آتشفشانی – تغییرات در گردش زمین و … ایجاد شوند و یا در اثر گرم شدن زمین به واسطه افزایش گازهای گلخانه ای رخ دهند.
افزایش گازهای گلخانه هم به یکباره رخ نمیدهد و در اثر گذشت زمان و به واسطه عوامل ثانویه ای رخ میدهند که در ذیل به این عوامل هم خواهیم پرداخت.
عوامل غیر طبیعی؛ یعنی انسان ساز هم به بروز تغییر در اقلیم دامن می زنند.
عوامل انسان ساز که با دخالت بشر به تغییر در اقلیم کمک میکند، بیشتر از طریق ورود کنترل نشده انواع آلودگی به محیط زیست، بروز میکنند.
آلودگی هوا – آب و خاک سه دلیل بسیار واضح برای خراب شدن وضع طبیعی این کره خاکی هستند.
اینکه انسان چگونه آب و خاک و هوا را آلوده میکند به نبوغِ نداشته و دانش ناکافی او مربوط میشود… به عبارتی انسان اگر به اندازه کافی ” دانش به همراه معرفت” داشته باشد، می تواند در عین استفاده صحیح از آب، جلوی آلودگی آنرا بگیرد و نیز بگونه ای آب را مصرف کند که موجب تمام شدن آن نشود.
مصرف منابع موجود در طبیعت با افزایش جمعیت دنیا و رشد اقتصاد سرمایه داری، سرعت گرفت و به طبع آن ، انواع پسماندهای خانگی و صنعتی هم رشد کردند.
بشرِ دانشمند کنونی، همچنان دانش کافی و نیز همت لازم و کافی برای مهار کردن غول پسماندهای تولید شده را ندارد. از اینروست که روز به روز با انباشت ضایعات بیشتری روبرو هستیم که به تغییراتی که در سطرهای بالا اشاره کردیم دامن میزنند .
استفاده بی رویه از خاکهای کشاورزی و ورود سم های جورواجور کشاورزی به خاک، برای برداشت محصول بیشتر در زمان کوتاهتر، کیفیت خاکی که تولید آن، میلیونها سال به طول انجامیده است، را از بین برده و تکنولوژی های تولید مواد غذایی هم از سوی دیگر دانسته یا نادانسته با تولید محصولات کشاورزی تراریخته، راه انواع بیماریهای ناشناخته را به جامعه گیاهان – حیوانات و انسانی که از ایندو تغذیه میکند، هموار کرده است.
انسانها برای چرخاندن چرخ صنعت و تکنولوژی نیاز به انرژی دارند و روشهای تولید انرژی نیز به مقیاس کلان، باعث مصرف سریع و حساب نشده منابع طبیعی موجود می شوند.
ناکافی بودن دانش بشر ، احمال کاری و اصرار بر نادانی و لجاجت او در نحوه استفاده از تکنولوژی های مخرب موجود،و هزینه بر بودن جایگزینی تکنولوژی های آسیب رسان؛ با تکنولوژی های مدرنِ زیست سازگار، و وضع قوانینی که همیشه به ضرر محیط زیست و نفع صنعت و در نتیجه سرمایه دار است، با شعار تولید بیشتر و مصرف روز افزون ، رفته رفته ، تیشه به ریشه حیات در کره زمین می زند و با سرعت هرچه تمامتر، فرصت ترمیم و نوسازی را از او میگیرد.
آلودگی دریاها / از بین رفت تالابهایی که بیش از ظرفیت شان، ورود انواع زباله را تحمل میکنند/ حفر چاههایی که بلای جان قنات ها و آب های زیر زمینی طبیعی هستند/ ساخت و سازهای غیر علمی و غیر استاندارد / گازهای ناشی از انتشار پسماند سوخت های بی کیفیت و کارخانه هایی که به مقیاس تُن، گرد و غبار و ذرات آلوده به هوا تزریق می کنند/ دود منتشره در نتیجه ترافیک خودروها در جاده های داخل و خارج شهرها / استفاده بی رویه از انواع خودروهای بی کیفیت و تاریخ مصرف گذشته / زباله سوزی و عدم احیاء علمی زباله ها و پسماندها و فاضلاب های شهری و صنعتی و … همه و همه باعث تغییر در اکوسیستم و در نتیجه تغییر در اقلیم منطقه میشوند.
و بالاخره نتیجه چیست ؟ ” تغییر اقلیم ! ”
یادمان باشد طبیعتی که اکنون مورد استفاده نسل بشر و همه گیاهان و جانداران روی قرار گرفته است، در طی چند میلیارد سال و پس از پشت سرگذاشتن مراحل تکاملِ چند صد میلیون سال،به این نقطه رسیده است تا قابل سکونت و بهره برداری شده و ما میتوانیم از مزایای زندگی در عرصه شگفت انگیز آن بهره مند شویم.
اگر ما حافظان خوبی برای طبیعت نباشیم ، طبیعت هوشمند که بسیار صبور نیز است همانگونه که دایناسور ها را منقرض کرده، قادر به انقراض گونه های بشری خواهد بود حتی اگر مجبور باشد چند میلیارد سال دیگر صبر کند و نقشی جدید از موجودی فهمیده تر و محتاط تر با قابلیت سازگاری بیشتر با خود، جایگزین ما کند.
نویسنده: نازیلا سپهرکیا/ سردبیر زیستگاه مدرن